Over de oceaan

En dan is het zover …. !

Op een mooie dag in Mindelo (Sao Vincente, Kaapverdië), het moet ergens op een vrijdag 27 december zijn geweest, zitten wij met Marco en Karin aan boord van hun boot Karma en besluiten we dat zondag 29 december DE dag moet worden voor onze GROTE OVERSTEEK. Een aantal weken geleden hebben we nog niet durven dromen dat we deze oversteek met Karma zouden kunnen doen. We zaten ooit samen op de golf van Biskaje, hebben naast elkaar bij Isla Ons (Spanje) gelegen en hebben elkaar ontmoet en leren kennen in Cascais (Portugal). Het klikte gelijk en sindsdien hebben we contact gehouden. Zij hebben bijna dezelfde route gevaren als wij, maar zij lagen steeds een stuk voor op ons tot we uiteindelijk in Mindelo vlak achter hun voor anker gingen. Eerder hadden we het er al vaak over gehad hoe fijn het zou zijn om samen over te steken maar ook wisten we dat ieder zijn eigen reisplan heeft en het soms gewoon niet mogelijk is om dat op elkaar af te stemmen… Maar met wat schipperen en overleggen over en weer hebben we dan toch een gezamenlijke “oversteekdate”!

Zondag 29 december ontwaken we met een gezonde spanning in onze onderbuik in de baai van Mindelo en we beginnen aan de laatste voorbereidingen; laatste boodschappen, nog wat administratie met gebruik van WIFI in het duikcafé, boot opruimen, bed in het vooronder opmaken zodat we daar ook kunnen slapen onderweg als dat beter uitkomt, water maken, bakskisten herordenen, bulletalies klaar leggen, boom alvast klaar zetten aan bakboord zodat we de Genua alleen nog even hoeven uit te rollen vanuit de kuip en daar ook kunnen reven (nieuwe strategie), voorraden klaar leggen, koelkast ordenen (gelukkig hebben we gisteren al voor 6 dagen vooruit gekookt en de dieseltanks vol gegooid) en Argootje samen met zijn buitenboordmotor aan dek lieren: zoals gebruikelijk eerst de buitenboordmotor achterop lieren en vastzetten. Vervolgens Argootje zelf op zijn kop op het voordek lieren; dus eerst even het liertouw (val) aan Argootje bevestigen zodat ik vanuit de kuip Argootje (electrisch) omhoog kan lieren. Inmiddels een routineklusje, ware het niet dat vandaag de lierlijn niet goed bevestigd is en met het optrekken van de lierlijn het wel erg lang duurt voordat ik weerstand voel… SHIT! De lierlijn is keurig omhoog getakeld zonder Argootje eraan en inmiddels zo hoog gekomen dat ook Ronald met zijn uitschuifarm inclusief verlengde pikhaak er niet bij kan. Tsja, dan maar op de valreep Ronald nog even in de hijsbroek de mast in om de lijn op te halen, Vervolgens leggen we Argootje, deels leeg gelopen en keurig vastgebonden, op zijn plekje op zijn buik te slapen op het voordek. Inmiddels hebben we tussendoor nog even de Noorse Salty (Björn en Marieke) en de Duitse Joint Venture uitgezwaaid met bestemming Grenada en Barbados.

“Zijn jullie er ook klaar voor?” klinkt het over de marifoon.. De bemanning van Karma is startklaar en wij ook. We lichten beide ons anker waarop Karma bakboord uitvaart en ik stuurboord uitstuur. Ik moet nog even wennen dat we nu een aantal meter breder zijn aan bakboord door de boom; maar net op tijd kom ik erachter en ontwijk ik onze Franse buurman. We worden uitgezwaaid door de Free (Iepe, Roos en kinderen), de Ocean Breeze (Ad en Anja) en de Kobbe (Kees en Ellie). En daar gaan we dan… de grote oceaan tegemoet met twee grote, goed voorbereide en uitgeruste zeilboten, die al snel erg nietig lijken naarmate we verder uit de kust varen en we uiteindelijk alleen nog maar zee zien.

Vertrek uit Mindelo

Al snel horen we over de marifoon dat de Joint Venture terugkeert door een probleem met de windvaan. Met Salty hebben we nog een paar dagen marifooncontact maar doordat zij een Noordelijker koers varen komen ze buiten bereik. We kunnen ze nog net een gelukkig nieuwjaar wensen. De routes van Karma en Argo zijn precies op elkaar afgestemd en we zorgen ervoor dat we niet meer dan 5 mijl bij elkaar uit de buurt zijn en ook weer niet te dicht op elkaar varen om (vooral ‘s nachts) niet in elkaars vaarwater te belanden.

We varen steeds niet meer dan 5 mijl verwijderd van elkaar

Wat zijn we alle vier blij dat we de keus gemaakt hebben om dit samen te doen! Marco helpt ons met de SSB (korte golf) en brieft trouw het weerbericht iedere dag via de marifoon door en onderhoudt mailcontact met het thuisfront als onze SSB het af laat weten. Ronald geeft raad over het gebruik van hun accu’s. Verscheidene tips over het leven aan boord, recepten, het zeilen en vistips vliegen over en weer over de marifoon. Elke dag leren we weer bij; we weten nu bijvoorbeeld dat een bonito (tonijn) eerst moet uitbloeden voordat hij schoongemaakt wordt en de koelkast in moet en dan de volgende dag het lekkerste smaakt. We zijn ook erg blij met ons nieuwe uitboomsysteem waarbij we nu de genua helemaal vanuit de kuip kunnen in-en uitrollen en Ronald niet meer aangelijnd op het voordek hoeft te balanceren. Hoe fijn is het als je in de donkere nachten Karma’s rode of groene lampje naast je ziet en weet dat we in elkaars buurt zijn in geval van nood maar ook om even een babbeltje te maken of elkaar even uit een dipje te halen of even lekker kan lachen. Overigens wordt het marifooncontact steeds langer en uitgebreider; de meest uiteenlopende zaken passeren de revue en tijdens het gekke halfuurtje van de mannen worden er, naast het nodige hoog- en laagniveau geouwehoer ook muzieknummers uitgewisseld zoals daar zijn “Marike, Marike” van Jacques Brel en “Ka(r)makame-lia” van Culture Club. En zo ontstaat het idee om een heuse muziekquiz in het leven te roepen genaamd “RAAD EEN LIED, .. OF NIET”. De laatste week vermaken we ons kostelijk hiermee en iedere avond om half acht barst deze quiz in volle hevigheid op het pleasurekanaal 69 via de marifoon los. Heel veel lol hebben we hiervan en inclusief de voorpret en napret zijn we hier aardig druk mee.

Dagschema en leven aan boord tijdens de oversteek
De geïnteresseerde lezer vraag zich misschien af wat wij in vredesnaam toch de hele dag doen aan boord…? Daarom zal ik hier een klein stukje typen over onze dagindeling: gaandeweg onze reis hebben we ontdekt dat ons een ‘”zes-uur op zes-uuraf” vast waak- en slaapschema het best bevalt. Op die manier kun je meestal aardig wat uren diep slapen en komt je lichaam in een vast ritme. Ook vind ik het fijn om iedere dag op vaste tijden dezelfde dingen te doen; het geeft rust en houvast en spaart energie en (overleg)tijd. Onze ervaring is dat wij na drie a vier dagen redelijk gewend zijn aan ons ritme. De eerste dagen hebben we een beetje weeïg gevoel (soms misselijk als we binnen zijn), nauwelijks energie en voelen onze benen als vaatdoeken zonder kracht. Gaandeweg wordt dit steeds beter. Je zou zeggen dat er alle tijd is om uit te rusten maar in de praktijk valt dit heel vies tegen en is dit ook heel anders dan ik me had voorgesteld. Door het constante heen en weer gewiebel moet je de discipline hebben om alles steeds op te ruimen en vast te zetten zodat niet alles valt. Onze koers is alle dagen met de wind in de rug waardoor Argo zich als een overjarige kameel gedraagt… Je bent constant bezig om je evenwicht te bewaren: alles wat je doet kost 3x zoveel tijd en energie. Je moet ook elke stap die je zet timen en je vastgrijpen. Ook bijvoorbeeld het openen van een kastje moet je zo doen dat niet de hele inhoud eruit rolt. Dus een golf met een wiebel naar rechts is de kans om een kastje aan stuurboord snel open te doen, eruit te pakken wat je nodig hebt en voordat de wiebel naar links inzet het kastje dicht te doen. Ook bijvoorbeeld het gebruiken van de wc, wegpompen en handen wassen zonder te vallen vereist de nodige timing en behendigheid. Regelmatig gaat het toch mis en lopen wij de ene na de andere blauwe plek op. Misschien kun je je voorstellen dat het koken (inclusief opeten) van een eenvoudige maaltijd, ondanks ons kardanische fornuis met pannenklemmen, op zo’n schommelende kameel een hele prestatie is.

Een duik in de koelkast vereist de nodige lenigheid

Ook het slapen vereist enige aanpassing. Uiteindelijk doen we dit het fijnste in het vooronder; het wiebelen is hier het minst erg en het bed is smal met wanden waardoor we ons in kunnen bouwen met alle dekbedden en kussens die we hebben. Je rolt nog wel steeds heen en weer maar niet heel ver.

Maar okay het schema dus:

20:00 – 2:00 – Marieke slaapt en Ronald waakt
2:00 – 8:00 – Ronald slaapt en Marieke waakt. Na het opstaan om 1:45 was ik mezelf en vertelt Ronald hoe zijn wacht is verlopen. Ronald gaat slapen en ik begin met een kopje thee en mueslireepje. Maar eerst lijn ik me aan en check ik alles buiten; hoe staan de zeilen en uit welke hoek en hoe sterk komt de wind in, is de koers nog goed, hoe is t weer en is er iets te zien om ons heen (meestal zie ik alleen in de verte het lampje van de Karma). Na bijkomen en kopje thee heb ik een uitgebreide babbel met Karin over de marifoon buiten om Ronald niet te storen in zijn slaap. Dan kijk ik of ik buiten blijf met kussens en dekentje met het beeldscherm met ais buiten voor mijn neus (dit doe ik als de windvaan in werking is en buiten bijgesteld moet worden, of als bv de wind veel draait of wisselvallig is, of als ik het gewoon fijn vind om buiten te zijn). Anders installeer ik me binnen in de stoel of op de bank met het beeldscherm met ais voor mijn neus; daar zie ik de route en welke koers we varen en eventuele andere schepen. Ik poets mijn tanden en meestal ga ik korte slaapjes doen m.b.v. mijn alarm op mijn telefoon als het rustig is. Elke keer als het alarm afgaat kijk ik op het beeldscherm op de ais en zo nodig lijn ik me aan en doe een check buiten. Dan zet ik het alarm weer (vijf, tien, vijftien of twintig minuten, afhankelijk van de situatie) en val weer in een korte slaap tot het volgend alarm etc.. Rond zes uur komt de zon op en doe ik de lichten van Argo binnen en buiten uit. Meestal geniet ik van dit moment en ga ik buiten zitten. Rond zeven uur begin ik met de voorbereidingen voor het ontbijt. Soms lees ik of kijk film, werk logboek bij of schrijf aan een blog tijdens mijn wacht.
8:00-10:00 – we ontbijten samen en ruimen daarna op en liggen meestal nog wat uit te rusten, doen kleine klusjes en/of we maken een praatje met Karma.
12:00 en 15:00 lunch en opruimen
Overdag slapen we ‘s morgens of ‘s middags om de beurt bij naar behoefte. Verder vissen, lezen, kleine klusjes, schrijven, film kijken en laatste week quiz voorbereiden Vaak zijn we samen in de kuip en liggen half uit te rusten of te kijken naar het water. Tussendoor drinken we koffie en thee etc. en lopen we aardig wat heen en weer te zwalken wat de nodige energie kost. Ook houden we natuurlijk de koers en de zeilen in de gaten en worden er binnen wat checks gedaan (staat van de accu’s, water in de bodemcompartimenten, motorruimte, watermaker spoelen etc.).
16:30 en 19:00 – avondeten maken, eten en opruimen
19:30 – muziekquizzz en voorbereiden voor de nacht
Om 20:00 ga ik dan weer slapen en is het klokje rond.
Deze tocht kunnen we het schema goed volhouden. Een enkele keer passen we het aan vanwege extra slaap of ziekig zijn of weersomstandigheden waardoor we zeilvoering moeten aanpassen.

Eten onderweg
De voorbereiding begon al op Gran Canaria, waar we makkelijk en goedkoop lang houdbaar eten en drinken konden inslaan. Deels op de fietsjes (Marieke en Yvonne) en deels zelfs laten bezorgen in de haven. Het laatste vers vlees, groente en fruit kochten we in Mindelo en ik kookte hiervan voor zo’n zes dagen vooruit zodat we onderweg alleen maar hoefden op te warmen de eerste dagen.

Zes dagen vooruit gekookt

Vis? Die vingen we onderweg. Ondanks al het werk, waren de twee mooie tonijnen (bonito’s) een welkome afwisseling!

Blij met een bonito

Gelukkig hadden we ook afbakbroodjes gevonden in Gran Canaria en hoefden we de eerste week geen brood te bakken. De tweede week bakten we brood (ook een hele klus in een drijvende schommelende keuken!) of we aten ’s morgens muesli met kefir en fruit en walnoten, brinta of cornflakes. De laatste week aten we vlees, groente en fruit uit blik wat toch redelijk te doen was. Heel af en toe namen we een glaasje bier of wijn, maar meestal hadden we hier geen zin in. Uiteindelijk bleek dat we ruim voldoende eten en drinken aan boord hadden, wat goed uitkwam omdat we op Iles du Salut (plaats waar we arriveerden na de oversteek over de oceaan) niks konden kopen.

Hoogte- en dieptepunten en bijzonderheden
Hoogtepunt van de dag de laatste week was de quiz na het eten waar we alle vier erg naar uitkeken. Verder dolfijnen; dit keer helaas alleen heel in de verte (en heeeeel veeeeel bij de Karma: mazzelaars….). Een zg. Portugees oorlogsschip; dit is een soort hele grote kwal met een blaas die boven het water uitkomt; deze blaas heeft een roze rand bovenop en heeft turquoise strepen. Het schijnt dat er een enorme grote kwal nog onder water zit maar die hebben wij niet gezien. En vogels!! Ik ben altijd blij als ik een vogel zie. Drie keer is er een vogel een eind meegelift; was best gezellig!

Zo blij met vogels!

En vliegende vissen; tsja wat moeten we daarvan zeggen? Het is een prachtig gezicht die vliegende beestjes die schitteren boven het water in de zon. Als ze echter op je dek belanden of nog erger, in de kuip, dan is het al snel of er een rottende olifant aan boord ligt, want in no-time stinken die beesten als … nou ja een dode vliegende vis. Ook is het in het donker niet echt heel fijn als ze vlak langs je in de kuip belanden, maar goed verder doen ze geen zeiler kwaad dus ze mogen blijven van mij.

Kleine dieptepuntjes zijn er ook best geweest; vooral als je moe wordt en de irritaties oplopen, je je ergert aan het feit dat je zo moe bent en niks kan doen omdat je geen energie hebt en alles door de hut vliegt. Maar dat was het dan ook.
Grootste dieptepunt was, nadat het touchscreen buiten niet altijd al te prettig werkt, het kapot gaan van het beeldscherm binnen. Een heikel momentje, temeer omdat nu ook het scherm buiten niet meer aan te sturen is via onze muis op de stuurtafel binnen. Gelukkig hebben we dit snel kunnen oplossen door onze extra muis buiten te verbinden met de computer die het ais scherm buiten aanstuurt waardoor we nu het buitenscherm met de buitenmuis kunnen besturen. Vervolgens heeft Ronald de software ook op onze laptop kunnen installeren en precies dezelfde route uitgezet zodat we ook binnen wacht kunnen houden m.b.v. onze laptop… pfff niet ideaal maar mooie tijdelijke oplossing. Natuurlijk wordt de laptop stevig vastgebonden met een elastiek om de tafel.
Ander dieptepunt was het scheuren van de Genua (het grootste voorzeil dat we kunnen uitbomen als we voor de wind gaan en dus deze reis al de tijd hebben gebruikt). Alhoewel, we wisten dat het een keer zou gebeuren want het was niet al te best meer en dan maar liever een van de laatste dagen. We hebben dus de laatste dagen alleen op het grootzeil gezeild waardoor dit keer Karma wat moest inhouden om bij elkaar te blijven.
Opmerkelijk was een van de laatste nachten twee verlichte visboeien en een Chinees vissersschip zonder ais dat ook niet op de marifoon reageerde maar wel vlak langs ons kwam varen: heel vreemd! We konden de vissersboeien (die zij hoogst waarschijnlijk hadden uitgegooid) niet meer ontwijken maar gelukkig is er geen visnet in de schroef of aan de kiel of windvaan blijven hangen.

Een Chinees vissersschip

Naarmate we verder Westwaarts gingen, werd het steeds warmer, bewolkter en kregen we te maken met squalls: je ziet ze in de verte al aankomen. Ze gaan gepaard met veel regen en wind die ook nog eens uit verschillende hoeken waait. Gelukkig hebben we alleen een paar kleintjes gehad en waren we ruim op tijd om ons voor te bereiden (zeilen reven, stuurautomaat erop i.p.v de windvaan en indien nodig motor aan om koers te houden). Ook hebben we twee keer de tijd een uur terug gezet onderweg. Verder hebben we natuurlijk oud en nieuw op zee doorgebracht. Onze gedachten gingen vaak terug naar de oud- en nieuwviering van 2018/2019 met (bijna) al onze dierbaren van onze beide families in IJsselstein en we pinkten een traantje weg. Deze keer was het minder enerverend; champagne hadden we niet en drank hadden we sowieso geen zin in. Ook was er verder eigenlijk weinig te vieren en was er weinig vuurwerk op de oceaan… We hebben nog even overwogen een vuurpijl af te steken maar vonden dat we die beter konden bewaren voor noodgevallen en we wilden het risico niet lopen dat dat ding op het voordek terecht kwam of nog erger.. in de kuip. We besloten dan ook om niet wakker te worden voor HET moment en de champagne te bewaren voor onze aankomst. “We vieren het wel onder de boom”; was de gevleugelde uitspraak over de marifoon.

Bijzonder was de dag dat we opzettelijk een paar honderd meter van Karma gingen varen en foto’s maakten van elkaar en ondertussen praatten via de marifoon. Mooi moment als je ineens zo dichtbij bent en elkaars schip en zelfs elkaar ziet. We verbaasden ons over het enorme geschommel van de boot wat wij zelf na zoveel dagen niet meer zo in de gaten hadden. Stel je voor een lap zee van ongeveer 1500 bij 1000 mijl en 5000 meter diep met geen enkele boot of land te bekennen behalve twee kleine Nederlandse zeilbootjes die gezellig naast elkaar varen…

Karma ver weg en dichtbij

Wat ook wel verbazingwekkend was: een vleermuis die ineens opdook na een paar dagen! Vanuit de grote binnen-ramen zag ik ineens een staartje en ik riep: “kijk Ronald een muis!”. Uit nader onderzoek bleek dat het zijn vliegende soortgenoot betrof. Na ampel beraad hebben we democratisch besloten het beestje overboord te gooien: misschien een beetje egoïstisch maar dan toch liever een haai met hondsdolheid dan wij…

Vleermuis

Ik denk dat iedereen het absolute hoogtepunt van de reis wel kan raden…: je hebt er zo vaak en lang naar uitgekeken, erover gefilosofeerd wat we allemaal gaan doen als het zover is “onder de boom”…… en dan eindelijk is het ineens zover: we zien ‘s morgensvroeg in de verte lichten: vuurtorens! En later hebben we dan echt “LAND IN ZICHT!”.

Land in zicht

Wauw!!! We hebben het geflikt! Wat een ongelofelijk gevoel, wat een ervaring, we beseffen het amper, maar als ons anker valt bij de prachtige eilandjes Iles du Salut (voor de kust van Frans Guyana), begint ons kwartje ook langzaam te vallen: we hebben de Atlantische Oceaan overgestoken!!! In 14 en een halve dag, 1796 nautische zeemijlen in totaal en bijna alles gezeild (slechts een paar liter diesel verbruikt).

Ankeren in de baai bij Iles du Salut

Het is 13 Januari: WE ZIJN ER!!!!!

En na een beetje uitrusten vieren we dat natuurlijk met champagne:

Champagne

Geschreven op de Atlantische oceaan en bij Iles du Salut in januari 2020 en gepost op 10 maart door Marieke in een nat Hilversum

P.S. Als je het leuk vindt, kun je dit avontuur ook volgen op de website van de Karma:

http://karmaopreis.nl/2020/01/23/de-oversteek-naar-zuid-amerika-eindelijk/